Niezwykła moc dotyku: Masaż Shantala dla niemowląt

Masaż Shantala ma swoje korzenie w tradycji indyjskiej. W tej kulturze, wiedza dotycząca masażu, przekazywana jest z pokolenia na pokolenie. Młode mamy uczą się, podpatrując bardziej doświadczone mamy, a często po prostu pamiętają tradycję z własnych domów. W swojej kulturze masaż postrzegają bardziej jako element pielęgnacji noworodka.

Na grunt europejski, omawianą technikę masażu przeniósł francuski położnik Frederique Leboyer. Odwiedził w 1976 roku Indie. Podczas wyprawy zobaczył matkę, która była całkowicie zatracona w masowaniu własnego niemowlęcia. Frederique Leboyer tak zachwycił się tą sceną, że postanowił poprosić Shantalę, by nauczyła go tej sztuki pielęgnacji niemowląt.

Jakie korzyści przynosi masaż niemowlaka?

Podstawową korzyścią, którą chcą osiągnąć rodzice rozpoczynający przygodę z masażem Shantala, jest zapewnienie dziecku (oraz sobie) lepszego snu. Nie chodzi jedynie o sen nocny, ale również o krótkie drzemki w ciągu dnia. Poprawa jakości snu to chyba najczęściej zauważana przez rodziców zmiana. Efekt ten bierze się stąd, że dziecko podczas masażu wycisza się i relaksuje. Po pierwsze – w takim stanie zasypia łatwiej, a po drugie – zasypia zupełnie odprężone, przez co śpi dłużej i rzadziej się budzi.

Największym zaskoczeniem dla rodziców niemowlaka, który zazwyczaj nie spał ciągiem dłużej niż godzinę, jest to, że nagle po masażu przesypia trzy. Na ten efekt składa się wyciszenie i relaks, o którym napisałam wyżej, ale nie tylko. Wszyscy, którzy interesowali się snem niemowlaka zapewne słyszeli o tym, że dziecko wybudza się na chwilę podczas przechodzenia z jednej fazy snu do drugiej. Zjawisko to jest zupełnie normalne. Jest to pozostałość po przodkach, którzy sprawdzali, czy w trakcie snu nie pojawiło się niebezpieczeństwo. Jeśli otoczenie było bezpieczne, przodkowie zasypiali dalej. I tak też powinno być u niemowląt – po chwilowym przebudzeniu, powinny dalej zasnąć same. Niestety, wiele dzieci ma z tym problem, co powoduje dalsze problemy w życiu rodziny. Teorii, które próbują to zjawisko i problem wyjaśnić – jest wiele. Jedna z nich mówi, że jeśli dziecko w takim momencie nie zasypia samodzielnie, to nie czuje się bezpiecznie w otaczającym środowisku.

Masaż Shantala jest jednym ze sposobów na wzmocnienie poczucia bezpieczeństwa u niemowlaka. Na taki efekt wpływa kilka elementów. Pierwszym z nich jest uczucie wyciszenia i relaksu. My, dorośli, również łatwiej znosimy niedogodności, kiedy jesteśmy wypoczęci. Dodatkowo masaż Shantala uczy odczytywania niewerbalnej mowy ciała dziecka, a dziecko, którego potrzeby są właściwie rozumiane i szybko zaspokajane – czuje się bezpieczniej.

Masaż musi być wykonywany powoli, z ogromną uwagą i pełną koncentracją na tym, co robimy. Dziecko powinno być w dobrym nastroju. W takich warunkach rodzice mają okazję przyjrzeć się temu, co często umyka przy codziennych czynnościach. Nagle okazuje się, że dziecko zamyka rączkę jak jest niezadowolone, albo robi jakiś grymas na twarzy, który jest sygnałem ostrzegawczym. Rodzice stopniowo zauważają coraz więcej takich grymasów i gestów, dzięki czemu, po jakimś czasie, można odgadnąć potrzebę dziecka, zanim ono zaalarmuje ją płaczem. Z tego powodu (oraz ponownie z efektu wyciszenia i relaksu) rodzice mówią, że ich niemowlę jest mniej płaczliwe po wprowadzeniu masażu.

Jak twierdzą psychologowie, szybka i właściwa reakcja na potrzeby dziecka (zwłaszcza w tym okresie, kiedy komunikacja jest ograniczona do poziomu płaczu), buduje w nim większe poczucie własnej wartości. Takie dziecko, gdy jest starsze, odważniej bada świat i jest go bardziej ciekawe. Dzieci, których potrzeby są zaspokajane w miarę szybko i właściwie, łatwiej znoszą rozłąkę z rodzicami. Ma to także zastosowanie do niemowląt, które lubią być noszone (chyba każde niemowlę lubi, ale są takie, które nie chcą być odkładane do łóżeczka).

Kolejna zaleta masażu Shantala związana jest z tym, ze obejmuje on całe ciało niemowlaka, w tym brzuch. Co prawda ruchy w masażu nie są mocne, ale dla tak małych dzieci często wystarczą by pobudzić pracę jelit i ułatwić wypróżnianie. Rodzice często też zauważają, że masaż twarzy, którego nauczyli się na kursie, przynosi dziecku ulgę w okresie ząbkowania. Jest to związane z odprężeniem mięśni twarzy oraz delikatnym masażem szczęki.

Fizjoterapeuci i wielu innych specjalistów wskazuje jeszcze jedną, ważną korzyść, jaką niesie ze sobą masaż niemowlaka. Jest to wspomaganie rozwoju psychoruchowego u dziecka. Dzieci rodzą się bez poczucia granic własnego ciała. Im szybciej odkryją własne ciało i jego granice, tym szybciej nabędą świadomość własnego ciała.

Lista korzyści, jakie daje masaż, nie jest zamknięta. Tak naprawdę opisałam tylko te najważniejsze i najczęściej wymieniane przez rodziców.

Kiedy zacząć i skończyć masaż dziecka?

Nie ma konkretnego momentu, na rozpoczęcie kursu masażu Shantala. Ogólnie, przyjmuje się, że dziecko może być masowane od pierwszych dni życia. Oczywiście, należy pamiętać o zachowaniu przerwy po podanych szczepionkach. Osobiście uważam również, że trzeba dać ochłonąć młodym rodzicom i dlatego na kursy grupowe zapraszam rodziców z dziećmi, które ukończyły pierwszy miesiąc życia. Oczywiście, masowanie takiego maleństwa wymaga indywidualnego podejścia, ale tak naprawdę, wyznaję zasadę, że każde dziecko wymaga indywidualnego podejścia. 😉

Drugim, często zadawanym pytaniem jest: do kiedy masować dziecko? Kiedy należy przestać? Ogólna zasada jest taka, że nie masujemy, kiedy dziecko nie chce być masowane. Ale taki moment może w ogóle nie nastąpić. Z powodzeniem wprowadza się masaż u dzieci starszych. Technika Masażu Shantala Body Touch pozwala masować również osoby dorosłe – tak więc nie istnieje górna granica wieku.

Najtrudniejszy jest masaż dziecka, które już potrafi się przemieszczać, a nie do końca możemy się z nim porozumieć. Jednak wiele mam właśnie w tym okresie ma coraz większe problemy z usypianiem dziecka i zaczynają szukać pomocy w masażu Shantala. Wprowadzenie masażu nie jest tak proste jak w przypadku 2-3 miesięcznego maluszka, ale przy systematycznej pracy i wytrwałości często udaje się wyciszyć i takie bobasy.

[/fusion_text][/fusion_builder_column][fusion_builder_column type=”1_1″ layout=”1_1″ background_position=”left top” background_color=”” border_size=”” border_color=”” border_style=”solid” spacing=”yes” background_image=”” background_repeat=”no-repeat” padding_top=”” padding_right=”” padding_bottom=”” padding_left=”” margin_top=”0px” margin_bottom=”0px” class=”” id=”” animation_type=”” animation_speed=”0.3″ animation_direction=”left” hide_on_mobile=”no” center_content=”no” min_height=”none” last=”no” hover_type=”none” link=”” border_position=”all”][fusion_checklist icon=”fa-plus” iconcolor=”#003366″ circle=”yes” circlecolor=”#ffffff” size=”13px” class=”” id=””][fusion_li_item icon=””]Jak wygląda i na czym polega masaż niemowląt?[/fusion_li_item][/fusion_checklist][fusion_text]

Ostateczny wygląd i podejście do masażu jest zależne od instruktora, bo każdy z nas ma inne doświadczenia w tej kwestii. Dla mnie jako mamy wcześniaka, bardzo ważne było nawiązanie bliskości i relaks, którego dawkę dostawał mój syn – i ja również. I w takim duchu uczę masażu.

Masaż niemowląt wykonywany techniką masażu Shantala polega na przegłaskiwaniu ciała. I choć samo głaskanie jest dla nas, wydawało by się, czynnością zupełnie naturalną, to masaż wymaga, by nauczyć się tego na nowo, w zupełnie inny sposób: trochę mocniejszy, dużo wolniejszy i pełen spokoju. Wydawało by się, że to nic wielkiego, ale po wykonaniu kilku masaży zauważa się różnicę.

Ja jestem instruktorem, który zwraca szczególną uwagę na warunki masażu. Ogólna zasada mówi: ciemno, ciepło, cicho. Ciemno – to znaczy bez dopływu promieni słońca, które mogłyby razić w oczy i rozpraszać uwagę, od tego co najważniejsze. Nie muszą to być zupełne ciemności, ale stłumione światło. Ciepło – to zazwyczaj ok. 23 stopni, więc czasem trzeba pomieszczenia do masażu dogrzewać. No i cicho. Z tym ostatnim jest najwięcej problemów, bo tutaj ponownie dzieci pokażą nam, że są indywidualistami. Niektóre dzieci lubią absolutną ciszę, inne muzykę relaksacyjną (nie każda się nadaje, ale to temat na kolejny wpis), inne lubią, by śpiewała im mama. Ja nie narzucam niczego rodzicom. Oni sami najlepiej wiedzą co wycisza ich maleństwa.

Do samego masażu nie potrzebujemy szczególnych akcesoriów. Trzeba mieć gdzie usiąść. W klasycznej pozycji niemowlę jest trzymane na wyprostowanych nogach, a osoba masująca nie opiera się o nic plecami. Na nogach warto rozłożyć kocyk, lub ręcznik. Niektóre mamy rozkładają nawet dwa i pomiędzy nie wkładają podkład, by zabezpieczyć się przed zalaniem 😉

Podczas masażu na gołe ciało, wskazane jest użycie czegoś, co zmniejszy tarcie pomiędzy naszą dłonią, a skórą dziecka. Wachlarz możliwości jest ogromny: od olejów spożywczych, poprzez specjalnie dostosowane do skóry dziecka naturalne oliwki, oleje kosmetycznie (nierafinowane) i mleczka. Ważne jest ich stosowanie by poprawić komfort i przyjemność jaką dajemy dziecku.

Masujemy tylko przed kąpielą?

Wybór pory do masażu jest kwestią naprawdę złożoną i trudną. Na dodatek, upodobania dziecka co do pory, w jakiej chce być masowane, zmieniają się z czasem. Ja masowałam swoje dziecko o godzinie 16 (przed kolką), następnie zmieniłam to na masaż przed drzemką w ciągu dnia, około godziny 10-11. A później zaczęłam masować przed samym snem, po kąpieli.

Masaż przed kąpielą daje tę korzyść, że możemy potem zmyć z ciała dziecka nadmiar oliwki. Wielu rodziców, którzy masują o tej porze mówi, że dziecko jest spokojniejsze i łatwiej współpracuje podczas kąpieli. Późna godzina ma jeszcze tę korzyść, że masaż może wykonywać tata, który w ciągu dnia pracuje.

Jednak, jeśli dziecko wieczorem jest już zbyt zmęczone, lub jeśli wieczór to czas kolki, to zalecam rodzicom, by spróbowali masażu w innej części dnia. Przy wyborze odpowiedniej pory do masażu należy pamiętać, że dziecko musi być ok. godzinę po jedzeniu oraz musi być w miarę dobrym nastroju – nie masujemy dziecka, które płacze.

A może jednak specjalista?

Myśląc o masażu, automatycznie przychodzi nam na myśl masażysta – specjalista, zajmujący się masowaniem profesjonalnie. Więc po co ja, niedokształcony w tej kwestii rodzic, mam takiego specjalistę udawać? Po pierwsze nie musisz udawać, ponieważ nic nie stoi na przeszkodzie, by taki kurs dla rodziców ukończyć i nauczyć się masować dziecko. Po drugie, dużo ważniejsze – Twoje dziecko przede wszystkim potrzebuje TWOJEJ bliskości i miłości.

Pisząc o korzyściach, wspomniałam, że nie jest to lista zamknięta – jedną korzyść chciałam opisać oddzielnie: wzmocnienie bliskości w relacji rodzic – dziecko. Masaż Shantala jest wykonywany dla przyjemności dziecka. To ma być chwila, kiedy miło spędzacie razem czas. Wielokrotnie rodzice wskazują na to, że masowanie jest dużo bardziej intensywnym doznaniem bliskości, niż inne zabawy z dzieckiem.

Taki sposób budowania więzi jest bardzo często poszukiwany przez rodziców, którzy mają problem z odnalezieniem się w nowej roli. Niejednokrotnie jest to poprzedzone trudnymi doświadczeniami: przedwczesne narodziny, długi pobyt dziecka w szpitalu, niemożliwość kontaktu miedzy rodzicami a dzieckiem w pierwszych dniach życia, depresje poporodowe. Bardzo często też mamy, które z różnych powodów nie karmią piersią, choć bardzo chciały, odczuwają pewien dyskomfort. Czują, jakby zabrały dziecku możliwość bliskości z mamą – tutaj masaż Shantala pełni dla nich rolę zastępstwa tej utraconej bliskości. Coraz więcej rodzin adopcyjnych również sięga po tę formę bliskości w trakcie przysposabiania dzieci, by pomóc im i sobie lepiej odnaleźć się w nowej roli.

Dodatkowo rodzice często mówią, że masaż pomógł im lepiej odnaleźć się w swojej roli. Taka chwila wyciszenia, umiejętność odczytywania sygnałów wysyłanych przez dziecko, rozwiązanie jakiegoś poważnego dla rodziców problemu (problem z zasypianiem, kolki, zaparcia) umacnia wiarę we własne możliwości. A to pozwala poczuć się lepszymi rodzicami.

Zdjęcia: Pixabay.com/CC0

Justyna Sabalska

Instruktorka masażu Shantala oraz Shantala Body Touch, która wierzy, że dotyk może wiele zmienić w życiu człowieka. Szczególnie tego, który dopiero zaczyna odkrywać świat.

Więcej na stronach:

www.shantala-bialoleka.pl
www.wczesniakicodalej.pl